مدرسه علمیه تخصصی حضرت آمنه (سلام الله علیها) قم

شعبانی معاون پژوهش مدرسه علمیه عالی حضرت آمنه (سلام‌الله علیها) قم از برگزاری اولین جلسه از سلسله نشست های علمی ^_ پژوهشی با موضوع: ساختار و نظام مسائل امامت - علم امام؛ در روز سه شنبه، هفدهم اسفند ماه با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر هاشمی  و حضور جمعی از طلاب و اساتید خبر داد.

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین آقای دکتر هاشمی در این نشست گفت :شیعه با امامت شناخته می‌شود و آنچه در مباحث امامت جای تأمل دارد این است که حوزه علم امام به درستی بررسی شود که متاسفانه  در این زمینه کم توجهی شده است. در صورتی که ائمه اطهار (علیهم السلام) در موارد زیادی از جمله در جریان واقفیه، امامت خودشان را با استناد به علم ویژه خود اثبات نموده اند.

ایشان کلام خود را در دو محور ادامه دادند؛ محور اول: راه های علم امام و محور دوم: قلمرو علم امام.

دکتر هاشمی در تبیین راه های علم امام به مواردی از قبیل: وراثت، الهام، تعقل، تجربه، دریافت از فرشتگان که یا از طریق تمثل (فَتَمَثَّلَ لَها بَشَراً سَوِيًّا) و یا تحدیث صورت می گیرد اشاره کردند.

در تبیین محور دوم، ایشان قلمرو علم امام را در دو بخش بررسی نمودند؛ بخش اول: به لحاظ موضوعی و بخش دوم: به لحاظ زمان او گفت: در قلمرو علم امام به لحاظ موضوعی این مباحث طرح شده است که آیا لازم است امام به همه صنایع علم داشته باشد؟آیا باید به ساختمان سازی و معماری و... علم داشته باشد؟ آیا باید علم پزشکی، فیزیک و.. را داشته باشد؟

دکتر هاشمی  به  دو دسته شواهد در اینگونه مباحث اشاره کردند: شواهدی که بر محدودیت علم امام دلالت دارد و شواهدی که بر کامل و مطلق بودن علم امام دلالت دارد. او در جمع بندی این دو دسته شواهد گفت: این دو دسته قابل جمع اند و به ویژگی های علم امام مربوط می شود. بخشی از علم امام فعلی است و بخشی شأنی البته شأنیت آن به حدی است که قریب به بالفعل است.

ایشان در ادامه  شیوه هایی را جهت جمع این دو دسته از شواهد بیان کردند؛ از جمله: 1- امام علم غیب ذاتی ندارد در صورتی که علم غیب مستفاد دارد. 2-علم اجمالی و تفصیلی3- تقیه 4- علم مختص به ذات خداوند به عنوان واجب الوجود 5- علم موهومی و اکتسابی بودن و بیان اینکه آیا امام می تواند سهو داشته باشد یا نه؟ ایشان به مسئله "سهو النبی" نیز اشاره کردند و اذعان کردند که: شیخ صدوق به (إسهاء) قائل است یعنی به فراموشی انداختن به وسیله خدا برای اجرای حکمتی.

دکتر هاشمی در تبیین بخش دوم یعنی" به لحاظ زمان" گفت: نظرات متفاوتی است از جمله اینکه برخی قائل اند امام از بدو تولد دارای علم ویژه الهی است و برخی می گویند علم امام عند الاحتیاج است.

ایشان به معرفی برخی کتب در این موضوع پرداختند از جمله:

معارف السلمانی بمراتب الخلفاء الرحمانی؛ سید عبدالحسین لاری

ماهیت علم امام (ع) (بررسی تاریخی و کلامی)؛ سید علی هاشمی

علم امام(امکان و ضرورت،منابع، قلمرو و ویژگی ها) سید علی هاشمی

پاسخ به سؤالات طلاب پایان‌بخش این نشست بود.